گاوبانگی گوزن های قرمز در جنگل های هیرکانی از نیمه دوم شهریور هر سال آغاز شود و به مدت یک ماه تا پایان نیمه اول مهر ماه ادامه می یابد.
محیط زیست مازندران اعلام کرد که محیط بانان مستقر در این چادرها که از ارتفاعات رامسر در غرب تا گلوگاه شرق استان برپا شده ، تلاش دارند تا علاوه بر کوتاه کردن دست شکارچیان متخلف که با تقلید صدای گوزن سعی در شکار آن ها دارند ، اطلاعات لازم از وضعیت جمعیتی ،زیستگاهی و پراکنش این گونه حمایت شده هم به دست بیاورند.
این اداره کل از همه دوستداران و علاقه مندان به حیات وحش ومردم نواحی جنگلی وکوهستانی مازندران درخواست کرده است تا هرگونه فعالیت و رفت وآمد غیرعادی را به ادارات حفاظت محیط زیست در سراسر استان گزارش دهند.
مرال یا گوزن قرمز ، نماد تنوع زیستی جنگل های هیرکانی و از گونه های حمایت شده در جنگل های شمال است که قلمرو آن از شمال غرب تا ارسباران و از شمال شرق تا بخش های از خراسان شمالی امتداد دارد.
مناطق جنگلی هزارجریب بهشهر و نکا ، پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه ، کیاسر و محدوده امن منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در مازندران از مهم ترین زیستگاه های مرال در کشور است.
گاوبانگی که جنگل نشینان شمال از آن با نام ' ورزا چمر ' یاد می کنند ، به فعالیت پر سر و صدای گوزن های نر همزمان با فصل جفت گیری برای تعیین قلمرو گفته می شود .گوزن های نر برای تعیین قلمرو به جنگ با دیگر نرها می روند و با ایجاد صدایی شبیه صدای گاو اهلی ، گوزن های ماده را در محدوده قلمرو خود جمع می کنند.
در فصل گاوبانگی اگر گوزن نر صدای گوزن نر دیگری را در محدوده قلمرو خود بشنود با سرعت به سمت صدا حرکت می کند تا گوزن مهاجم را از قلمرو خود خارج کند. این عصبانیت گوزن نر بزرگ ترین نقطه ضعف و عامل شکار آن محسوب می شود چرا که شکارچیان با تقلید صدای گوزن نر به وسیله ابزارهایی همچون شاخ قوچ، کدو و غیره، گوزن عصبانی را به تیررس خود می کشند و شکار می کنند.
همچنین در فصل گاوبانگی گوزن های نر جوانی که موفق به تعیین قلمرو نشده اند از قلمرو نرهای بزرگ تر رانده شده و به حاشیه مناطق پناه می آورند، بنابراین گوزن های نر و جوان در طول فصل گاوبانگی بسیار آسیب پذیر هستند.در ضمن گوزن ها در فصل جفتگیری به دلیل ترشح هورمون های مربوطه از هشیاری و تمرکز بالایی در شناسایی و فرار از دست شکارچیان برخوردار نیستند و به سهولت شکار می شوند.
آسیب پذیری شدید گوزن ها در فصل گاوبانگی سبب شده است تا محیط بانان زیستگاه های مرال در مناطق جنگلی شمال کشور همه ساله در این فصل اقدام به برپایی پست های موقت با چادر در نقاط حساس نموده و حفاظت از گوزن ها را تشدید می کنند. در سایر ایام سال شکار مرال به دلیل پوشش انبوه زیستگاه های جنگلی و هشیاری گوزن ها با مشقت بیشتری همراه است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست مازندران نیز روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که حدود ۳۰ دستگاه چادر در مناطق حفاظتی برپا شده است و در هر چادر سه محیط بان مستقر می شوند.
مسلم آهنگری مدت استقرار محیط بانان در این چاردها را حدود یک ماه اعلام کرد.
وی با تاکید بر این که در دوره گاوبانگی باید آرامش در طبیعت برقرار شود تا شاهد زاد و ولد بهتر مرال ها بود، از جنگل نشینان خواست تا در این مدت از ورود به مناطق حفاظتی به خصوص مناطقی که مرال ها به سر می برند خودداری کنند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست مازندران گفت : دوره گاوبانگی مرال یک ماه در سال و محدود است و در این مدت نیاز به همکاری مردم با محیط بانان داریم.
اگر چه فصل گاوبانگی مرال ها در سال های اخیر به یکی از جاذبه های گردشگری مازندران تبدیل شد ، ولی امسال به نظر می رسد با شیوع کرونا این جاذبه هم مانند سایر جاذبه های گردشگری مازندران کمتر مورد توجه باشد. سال های قبل برخی از آژانس های تورگردی با تبلیغ فصل گاوبانگی تلاش می کردند تا گردشگر بیشتری برای سفر به مازندران جذب کنند.
بر اساس سرشماری محیط مازندران، بیش از ۶۰۰ راس مرال در جنگل های هیرکانی این استان زیست می کنند. همچنین دهها راس مرال هم در پناهگاه و مرکز تکثیر سمسکنده شهرستان ساری نگهداری می شوند.
بر اساس مصوبه شورای عالی محیط زیست جریمه شکار هر راس مرال حدود ۳۵۰ میلیون ریال تعیین است.
استان مازندران زیستگاه ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان ، پستانداران ، خزندگان ، دوزیستیان و ماهی‌ها است. ۲۶ گونه جانوری در مازندران در زمره گونه های تحت حمایت سازمان های بین المللی محیط زیست قرار دارند.
