حمایت خیابانی از کودکان

بازی جزئی تفکیک ناپذیر از زندگی کودکان است. کودکان بیش از هر امر  دیگر وقت خود را به بازی اختصاص می دهند. البته بازی مختص کودکان نیست بلکه بازی در تمام طول زندگی انسان مشاهده میشود منتها نوع بازی و مدت زمانی که افراد در سنین مختلف با آن اختصاص می دهند متفاوت است .

با اینکه بازی به عنوان بخش پذیرفته شده ای از زندگی کودک ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است اغلب مردم کمتر به نقش آن پی برده اند . والدین کمتر به این نکته  توجه  دارند  که کم بازی کردن ، کودک را از بسیاری موفقیتهای یادگیری محروم میکند . زیرا بازی موثرترین و پرمعناترین راه یادگیری برای کودک است و جبران آن از طریق دیگر امکان پذیر نیست .

در اعلامیه جهانی حقوق کودکان که از سوی سازمان ملل متحد تنظیم شده است و نیز اعلامیه حقوق روانی کودک که از سوی انجمن بین المللی و روان شناسی آموزشگاهی  به تصویب رسید ، حق استفاده از فرصت های کامل برای بازی ، تفریح و تخیل آزاد از جمله حقوق مسلم کودکان شناخته شده است . بنابراین برای  رفع نیازها بر تمامی والدین واجب است ضمن تدارک امکانات بازی برای کودکانشان ، خود نیز در بازی آنها شرکت داشته باشند.

ما ، "تیم حمایت خیابانی از کودک" با آگاهی به اهمیت بسیار زیاد بازی در آینده کودک دورهم گرد آمدیم تا به بازی آنها رنگ تازه ایی بدهیم و یادآور اهمیت نقش پررنگ آن در رشد و نمو کودکان شویم .

بر طبق قرار قبلی ، اعضای گروه  در ساعت پنج و نیم در قسمت وسایل بازی پارک لاله واقع در بلوار کشاورز جمع شدیم .(در ابتدا  ، جلسه ی کوتاهی من باب تهیه پوشش یکسان چون شال یا لباس داشتیم ) ابتدا یک به یک از کودکانی که سرگرم بازی با وسایل بودند ، درخواست کردیم که ما را در بازی "عمو زنجیرباف " همراهی کنند . بعضی خجالت کشیدند ، بعضی ترسیدند و بعضی با تمام وجود خواسته ی ما را اجابت کردند . دست هایمان را با بچه ها گره زدیم و دایره ی بزرگی را برای خواندن "عمو زنجیرباف "ایجاد کردیم در هر یک دور شاید هم نیم دور ، دو سه کودک به ما اضافه می شد . بازی "عمو زنجیرباف" را به علت ، خاطره تاریخی عجیب کودکان و شمایل گرد دادن به گروه انتخاب کردیم . این بازی با همکاری همه ی بچه ها شکل میگیرد و برای همین است که کودک متوجه نقش خود در این بازی میشود و باعث افزایش اعتماد به نفس او میشود . ( این تجربه ، کاملا در بازی قابل مشاهده بود بعضی با صدای بلند شعر را میخوانند و برخی فقط دستانشان را بهم گره کرده بودند بدون صدایی . )

آوای خندیدن کودکان  زیباترین نت موسیقی بود که کل فضای پارک را فرا گرفته بود .

برای اینکه بازی "عمو زنجیرباف" از حوصله کودکان خارج  نشود به تفریح دیگری پرداختیم .

" بازی آینه "

قانون بازی از این قرار بود که کودکان در یک خط صاف دو به دو مقابل هم قرار میگیرند . در هر گروه دو نفره ابتدا یکی آینه میشود و دیگری اشکالی را با دست وصورت خود اجرا میکند آنگاه شخصی که نقش آینه را پذیرفته باید اشکال یار خود را بازتاب بدهد .

بازی آینه باعث افزایش روابط عمومی کودکان میشود بدین صورت که کودکانی که مقابل هم قرار میگیرند آشناییت قبلی با یکدیگر ندارند .همچینین این بازی باعث توانمندی جسمی ، فکری ، عاطفی و اجتماعی کودک میشود . سپس از بچه ها خواستیم بیاموزند که به راحتی پرسیدن یک اسم و رنگ مورد علاقه و… میشود دوست پیدا کرد و با آن دوست بازی کرد و با او خندید . در نتیجه به همان گونه که ایستادنده بودند (گروه دو نفره تشکیل دادنده بودند) مشغول آشنا شدن با هم یکدیگر شدند . سپس یکی از مربیان از بچه ها سوال می پرسید. آنها باید یار خودشان را به جمع معرفی میکردند .

چندی بعد به صورت دایره وار بر روی زمین نشستیم، گرچه کودکان نگران کثیف شدن لباس هایشان بودند اما اطمینان دادیم که زمین پاکترین و مقدس ترین بخش طبیعت است .برروی زمین نشستیم و با کوبیدن دست هایمان بر زمین ، ضرب های موسیقی را تمرین کردیم. بچه ها خیلی لذت بردند و نگرانی هایشان از بین رفت  ، حال دیگر آنها بودند که به ما ضرب های جدید می آموختند.

با استفاده از مقواهای باطله و روبان برای کودکان تاج درست کردیم و به یکایکشان هدیه دادیم بر روی بعضی تاج ها تصویر گل بود بر روی بعضی تصویر ماشین و…

و در نهایت طبق روال همیشه قسمت جدانشدنی از بازی و تخیل بچه ها یعنی " نقاشی" پرداختیم. نقاشی پلی برای برقراری ارتباط با درون کودکان است .کودک به طور ذاتی هر چه را از اطراف میگیرد به شکل بازی و نقاشی و کارهای عملی باز تولید می کند . در بین فعالیت های کودک " نقاشی " از اهمیت بسیار بالایی برخورد دار است ، چون تماما از درون کودک سرچشمه می گیرد . در "نقاشی خود انگیخته " کودک نوعی "پیشگیری " است ، شاید نوعی " واکسن روانی" و بسیاری از مواقع یک "درمانگر بزرگ " که جلو رشد بسیاری از مشکلاتی که از کودکی سرچشمه میگیرد ، سد می کند و انرژی  او را به مسیر درست هدایت میکند تا آینده بهتر را پیش گیرد.

مزایای مهم " نقاشی" توسط کودکان عبارتند از کمک به هماهنگی چشم ودست کودک ، باعث تقویت ماهیچه دستان بچه میشود و او را برای بخش نوشتار مدرسه آماده میکند ، نقاشی کردن کودک به او اجازه تفکر خلاق ، تصمیم گیری و حل مسئله را در محیطی امن فراهم میکند و بسیاری از مزایای دیگر…

در نتیجه کاغذ A4و مداد شمعی و مداد رنگی در اختیار بچه ها قرار دادیم و موضوع نقاشی را آزاد اعلام کردیم زیرا  نباید با دخالت از روی ناآگاهی در کار کودک و با آموزش و یا تصحیح نقاشی او ، این روند تخیله روانی (نقاشی کردن ) را تخریب کرد . سپس درخواست کردیم که نام هایشان را زیر نقاشی ها بنویسند و به ما تحویل دهند . نکته ایی که نظر ما را جلب کرده بود این بود که بسیاری از کودکانی که در بازی ها حضور نداشتند و یا سن بالاتری نسبت به باقی بچه ها داشتند ، در قسمت نقاشی به ما پیوستند .

درنهایت پس از گرفتن عکس دسته جمعی و خداحافظی پر شور برنامه را به پایان رساندیم

به امید روزی که هیچ کودکی کار نکند ….

اعضای حاضر در پارک لاله : مهسا افشاریان ، یاسر پارسا ، نیکا امامی ، فاطمه موسوی ، نسترن جوان ، آناهیتا ملوک زاده ، محسن قنبرنژاد ، محمد باقر شاهین 

تیم حمایت خیابانی از کودکان

سی ام شهریور 96

پارک لاله- تهران

منابع :

روانشناسی کودک ، دکتر محمدعلی احمدوند

تفکر کودک است ، اولین شارپ ، ترجمه قاسم قاضی

تهیه و تنظیم:آناهیتا ملوک زاده