داعی الاسلام؛ برجسته ترین شخصیت برخاسته از دل حوزه های علمیه سنتی

آمل نیوز- قربانعلی مسافر / استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی گفت: داعی الاسلام یکی از برجسته ترین شخصیت هایی است که از دل حوزه های علمیه سنتی مان برخاست و پا به جهان در عصر خود گذاشت.

سید محمدعلی داعی‌الاسلام از آمل پا به عرصه بین الملل گذاشت و از ایران به شبه قاره هند مهاجرت داشت.
از بزرگترین دانشمندان زبان فارسی و جهان اسلام در دوره قاجار و پهلوی بوده که در شهرستان آمل دیده به جهان گشود و سراینده، نویسنده، پژوهنده، سرپرست صفاخانه یا اداره دعوت اسلامی در اصفهان بود و با مبلغان مسیحی مناظره می‌کرد.
داعی سرپرست نخستین مجله دینی ایران به نام “الاسلام” بوده که در هندوستان پس از آشنایی با زبان انگلیسی و فرهنگ‌های این زبان، زبان‌های باستانی پهلوی، اوستایی، سنسکریت، عبری، گجراتی و مازندرانی از نوابغ عصر خود بود.
داعی الاسلام به خوبی پی برد که در زبان فارسی، فرهنگ جامعی مانند آنچه برای زبان‌های اروپایی نوشته شد، نیست و برآن شد که این نقص را رفع کند بنابراین دست به تألیف کتاب فرهنگ نظام در پنج جلد برد.
تخلص او «داعی» و ملقب به داعی الاسلام بود و کتاب های زیادی همانند اقبال و شعر فارسی، سه مسمط، خط لاتین برای فارسی، خط آسان برای تعلیم عمومی، شعر و شاعری، فارسی جدید و شعر و شاعری عصر جدید ایران از ایشان به چاپ رسید.
پرفسور داعی الاسلام مجاهدت فراوان برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و آموزهای دین مبین اسلام در شبه قاره هند داشت و در سال 1330 شمسی مصادف با ۷۶ سالگی اش دور از وطن در در شهر حیدرآباد هند به دیدار حق شتافت.

رعایت اخلاق توسط استاد داعی در گفتگو با اصحاب ادیان مختلف
نشست نکوداشت مقام علمی پروفسور سید محمدعلی داعی الاسلام با حضور بزرگان ادبی و تاریخی در زادگاهش این عالم و دانشمند برگزار شد که در آن استاد برجسته دانشگاه و محقق زبان و ادبیات فارسی، اظهار کرد: داعی الاسلام یکی از برجسته ترین شخصیت هایی است که از دل حوزه های علمیه سنتی مان برخاست و پا به جهان در عصر خود گذاشت.
مصطفی مجد افزود: داعی از آمل به تهران، اصفهان و شبه قاره هند رفت و منشأ اثرات بسیار بزرگی شد البته این شخصیت ها در حقیقت دست به تولید فرهنگ عمیق و گسترده ایران اسلامی زدند و باید بسیار به آنها توجه شود زیرا این افراد به صورت عادی رشد و نمو نمی یابند که سایه آنها تمام قاره آسیا را بگیرد.
وی تصریح کرد: یکی از دستاوردهای داعی الاسلام این بود که یک فرد درس خوانده حوزوی بدون آشنایی با دروس کلاسیک مدرسه نوین و دانشگاه خود را به درجه استادی و پرفسوری در دانشگاه های وسط جهان آن روز رساند.
استاد برجسته ادبیات فارسی بیان کرد: داعی الاسلام نشان داد که می توان با دروس سنتی و آموزه های حوزوی پا به عرصه دانشگاه های روز دنیا گذاشت.
وی خاطرنشان کرد: مسئله مهم دیگر در پرداختن به شخصیت داعی الاسلام موضوع آموزش بود زیرا این فرد مخاطبان خود را عمیق نگاه می کرد و در زبان فارسی و بسیاری از زبان ها بسیار مسلط بود و زمانی دید مخاطبانش مسیحیانی هستند که در رد کردن اسلام مطلب می نویسند و امکان داد مردم تحت تأثیر قرار گیرند زبان عبری و انگلیسی آموخت و به آنها مسلط شد.
مجد ادامه داد: داعی الاسلام بعدها به توصیه علمای دین به هند رفت تا تبلیغ اسلامی و تشیع داشته باشد و در آنجا به زبان اردو و انواع زبان های هندی مسلط شد تا به ما مخاطب شناسی بیاموزد.
وی با بیان اینکه این عالم وارسته در گفتگو با اصحاب ادیان دیگر بسیار رعایت اخلاق داشت، یادآور شد: اسلام و تشیع از قرن ها پیش در شبه قاره هند جای باز کرده بود ولی با ورود انگلیسی ها به هند و تسلط استعمار انگلیس دین و آئین اسلام، تشیع و زبان پارسی نشانه گرفته شد اما داعی الاسلام به وسیله احیا و حفظ زبان فارسی به مقابله فرهنگی با آنها پرداخت و جذب دانشگاه حیدرآباد شد تا خوش بدرخشد.
مجد با بیان اینکه از درخشان ترین آثار ایشان فرهنگ پنج جلدی فارسی به فارسی است که ریشه تمام لغات فارسی که مشترکات با فارسی شبه قاره هند دارد را استخراج کرد، گفت: لازم است مرکز یا یک نهاد متولی معرفی آثار ایشان و دستاوردهای آن شود.

تسلط استاد داعی الاسلام به بیش از 8 زبان زنده دنیا
یکی از اساتید زبان و ادبیات فارسی در این مراسم، اظهار کرد: زبان فارسی و هر زبان زنده دنیا هیچ کلمه بی معنا نداریم و تمام حروف و کلمات بامعنا است.
محمدعلی افضلیان با بیان اینکه زبان اصلی هر کشور زبان عموم آن ملت بوده و یک زبان به عنوان زبانک در ملت ها وجود دارد که در زبان شناسی به گویش شناسانده می شود، افزود: در گویش ها می توان به گویش ولایتی مازندرانی، تبری، گیلکی، آذری و کردی اشاره کرد.
وی با بیان اینکه در زبان سانسکریت گِس و گِسِه به معنای گیسو در زبان فارسی است که امروزه در گویش مازندرانی یک لغت مشتق منظور می شود، تصریح کرد: باید نسبت به جملات و کلماتی که برخلاف آیین نگارش است حساسیت به خرج دهیم.
محقق برجسته و دبیر زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: استاد داعی الاسلام بیش از هشت زبان زنده دنیا را صحبت کرده، در آنها توانمند بود و در حد ادبیات می دانست، در زمان مشروطه به هند سفر کرد و در فارسی عام مقرر و معیار بود.
وی با اشاره به اینکه شعرای مازندرانی به دلیل ندانستن گرامر زبان مازندرانی از کلمات مازندرانی بهره می گیرند ولی شاکله دستوری فارسی دارند، گفت: داعی به زبان تکلمی قشرهای مختلف و طبقاتی توجه می کرد.
یکی از اساتید زبان هندی نیز در این نشست با بیان اینکه زبان سنسکریت همانند فارسی پهلوی که زبان قدیم مردم کشورمان است، زبان قدیم مردم هند محسوب می شود، اظهار کرد: سنسکریت به علت حملات قوم های مختلف به عربی پارسی و هندی تبدیل شد.
سعیدی افزود: روزگاری در دنیا کشوری با عنوان پاکستان نبود و پس از حملات انگلیس، پاکستان از داخل هند جدا شد همچنین با حمله مغول هم عده ای به هند و پاکستان مهاجرت کردند.

لزوم شناساندن شخصیت و آثار شاخص داعی الاسلام به نسل جوان
نویسنده، پژوهنده و دبیر نشست نکوداشت مقام علمی پروفسور سید محمدعلی داعی الاسلام، بیان کرد: این عالم از بزرگترین دانشمندان زبان فارسی در جهان اسلام است ولی آنچنان که باید شناخته و شناسانده نشده است.
مانلی آمارد افزود: آئین نکوداشت برای نخستین بار جهت معرفی شخصیت اندیشمند و خردمند به اقشار مختلف و نسل جوان برگزار شده تا جوانان و مردم بدانند که چه گوهرهای ارزشمندی در این دیار زیست داشته و باعث رقم زدن تاریخ قدرتمند در این منطقه شدند.
وی گفت: هدف از برگزاری این نشست، شناساندن شخصیت و آثار داعی الاسلام است که روز به روز بیشتر رو به فراموشی می رود و حتی چهره های علمی هم آثارشان را نمی شناسند.

#داعی_الاسلام
#همایش_بزرگداشت
#علمای_دینی
#مفاخر_و_اندیشمندان
#مانلی_آمارد
#مصطفی_مجد
#ادبیات_فارسی