روزنامه اطلاعات در یادداشتی به قلم شبان شهیدی مودب آورده است: با این حال یک تیم ملی، حتی با سابقه درخشان نمی‌تواند فقط به اتکای یک ستاره جهانی به پیروزی برسد بلکه مربی خوب، کار منسجم تیمی و داشتن انگیزه ملی بازی کنان است که می‌تواند یک تیم را بر سکوی افتخار برساند یا برای آن احترام جهانی را به ارمغان آورد. ناکامی تیم های ملی پرتغال و آرژانتین با داشتن بازیکنان پر آوازه ای چون کریستیانو رونالدو و لیونل مسی و نیز ناتوانی تیم ملی اسپانیا با داشتن سابقه درخشان بازیکنان بارسلونا و رئال مادرید موید این واقعیت است. بازی بسیار درخشان تیم ملی ایران با اسپانیا و پرتغال که به معنای واقعی کلمه برای کشورمان افتخار و تحسین جهانی را بهمراه داشت نیز نشان از نقش بارز کار تیمی و انگیزه تک تک بازیکنان درکسب افتخار را اثبات کرد.
دولت ولادیمیر پوتین با یک برنامه ریزی دراز مدت و سرمایه‌گذاری هنگفت توانسته است از فوتبال در دو بعد داخلی و خارجی بهترین استفاده را ببرد. برنامه ریزان جام جهانی روسیه با توزیع بازی‌ها در استان‌های مختلف کشور تقویت وحدت سرزمینی روسیه را قوام بخشیده‌اند و با برگزاری موفق و بدون حادثه بازی‌ها و فراهم کردن تسهیلات لازم برای آمدن دهها هزار تماشاگر خارجی به روسیه و جابجایی آنها در داخل، چهره این کشور را که بعد از حوادث اوکراین و سوریه در غرب خشن و خطرناک ترسیم شده بود با مهارت کامل تلطیف کنند. نکته جالب توجه در این نمایش قدرت جهانی، عدم حضور اغراق آمیز شخص پوتین در برنامه‌ها است که در پشت صحنه امور را به مهارت مدیریت می‌کند.
روس‌ها دربعد سیاست داخلی توجه ویژه‌ای را به مناطق مسلمان نشین خود معطوف داشتند و علاوه بر ساختن استادیوم‌های بزرگ ورزشی در آن استان ها و برگزاری مسابقات در آنها، تیم ملی فوتبال مصر را در شهر گروزنی پایتخت جمهوری چچن اسکان دادند. ضمن اینکه در هر پیروزی تیم ملی روسیه مقدمات جشن و شادی ملی خود را به خوبی سامان دادند و به غلیان احساسات وطن پرستانه رونق بخشیدند. برای روسیه‌ای که از تحریم رنج می‌برد چنین همبستگی ملی بسیار پر ارزش می‌باشد.
دررابطه فوتبال با سیاست نکات متعدد پند آموزی در بازی های تیم های ملی نهفته است. نخست اینکه بعضی از تیم‌های ملی که با تهاجم بازی کردند در ضد حمله‌ها دروازه خود را پذیرای گل حریف نمودند که آخرین نمونه آن تیم ملی ژاپن است که با یک بازی تهاجمی و پرتکنیک هیجان آفرین شد اما در نهایت پیروزی را به تیم ملی بلژیک واگذار کرد.نکته دوم،پیروزی ها در دقایق آخر یا وقت های اضافی است که چند ین تیم در آخرین لحظه‌ها شاهد پیروزی را به آغوش کشیدند.
نکته سوم که درخشش چهره های جوان و گمنام در ابعاد جهانی در بازی‌های روسیه نظیر گلر جوان تیم ملی ما بیرانوند از این مقوله است بویژه که زندگی پرماجرای ایشان و غلبه بر مشکلات عدیده برای تبدیل شدن به یک چهره جهانی برای جوانان ایرانی نیز بسیار درس آموز است که نشان می دهد یک جوان شهرستانی با اراده از یک خانواده معمولی و با داشتن کمترین امکانات چگونه می‌تواند به هدف خود برسد.نکته چهارم اینکه ما در بازی‌ها به دفعات شاهد بودیم که مربی‌ها در طول بازی چهره‌های شناخته شده‌ای را که چند دقیقه قبل گل هم زده بودند، از زمین خارج می‌کردند و بازیکن جدیدی را جایگزین می‌نمودند.
روسای دولت ها مانند مربیان فوتبال اند که باید کارگزاران حکومتی را همچون بازیکنان فوتبال با توجه به شایستگی هایی که دارند انتخاب و مسئولیت های ملی را به آنان واگذار کنند و برای آنها تعیین نقش کنند و وزرای آنان نیز همانند فوتبالیست ها باید نقش محوله را بخوبی بازی کنند ضمن اینکه آنان هم در دولت با بقیه وزرا دارای مسئولیت مشترکند و هم خود تیم بزرگ دیگری را باید مدیریت کنند. همان گونه که یک وزیر معاونان یا مدیران کل خود را در صورت عدم ایفای درست و بهنگام وظیفه عوض می‌کنند روسای دولت‌ها نیز باید همانند مربیان تیم ملی بموقع وزرای خود را در صورت عدم توانایی یا تغییر شرایط بین المللی تعویض کنند.
یکی از مشاوران رئیس‌جمهور محترم که خود در گذشته چندین بار در حوزه های کلیدی وزیر بوده است، در خصوص وزرای دولت‌های یازدهم و دوازدهم، ارزیابی جالبی داشته است. آقای مهندس ترکان گفته‌اند: بعضی از وزرا در جاده‌های خط کشیده و با جدول می‌توانند حرکت کنند، نه در مسیرهای پر سنگلاخ!تجربه تاریخی ما هم نشان می‌دهد که هم باید به کارهای گران، مرد کاردیده فرستاد و هم باید در شرایط اقلیمی متغییر نقش افراد را تغییر داد.
یک وزیر زمان صلح هر قدر هم که توانایی داشته باشد، در زمان جنگ به راحتی نمی‌تواند خود را با شرایط تطبیق دهد و به عکس. نکته دیگر مربوط به بعد روابط بین الملل کار وزرا و برقراری شبکه های ارتباطی شخصی است که می‌تواند به تامین منافع ملی در لابی‌های جهانی کمک کند.
برای همین است که دولت ها برای پست های نمایندگی خود در سازمان ملل متحد و یونسکوو دیگر سازمان های جهانی، افرادی را می‌گمارند که بتوانند یک شبکه ارتباطی قوی ایجاد کنند و جریان ساز باشند، نه اینکه در اطاق کاری خود محبوس باشند.نگارنده در چند مورد مشخص شاهد بوده است که در مذاکره با مقامات دیگر کشورها در حوزه‌های مختلف، نقش ارتباط جهانی بعضی از وزرای ما در حوزه کاری خود تا چه اندازه موثر و خنثی کننده زدو بند‌ها علیه کشورمان بوده است.
یکی از چهرهای معروف فوتبال جهانی، بازیکن برزیلی «نیمار» است که انتقال او از تیم بارسلونا به پاری سن ژرمن با توجه به مبلغ بالای این مبادله، خبر ساز شد. نیمار که با یک گل و یک پاس بسیار زیبا به روبرتو فیرمیو، امکان داد تا گل دوم را وارد دروازه مکزیک کند و این تیم قدرتمند را از دور یک هشتم نهایی خارج کند، در 19 بازی 11 گل، 9 پاس تبدیل به گل و نیز 22 خطا داشته است.
مربی تیم ملی برزیل پس از آسیب دیدن پای نیمار در اواخر ماه مارس گذشته، تمام تلاش خود را معطوف به بهبود او برای بازی در جام جهانی روسیه کرد. یکی از نکات بسیار مهم در بازی بزرگانی چون نیمار، ابتکار عمل آنها و تغییر ناگهانی شرایط بازی است. حالا سؤال این است که آیا وزیران در دولت ها اعم از وزیر کشور یا خارجه تا بازرگانی و کشاورزی، در بازی تیم سیاسی ـ اقتصادی کشور خود همانند یک بازیکن سطح بالا باید بتوانند شرایط را تغییر دهند یانه؟ البته شاید این مقایسه قیاس مع الفارق باشد، چون صحنه یک کشور یا عرصه بین‌الملل به محدودیت یک زمین بازی فوتبال نیست، اما اگر در نظر بگیریم که در جامعه جهانی، دولت ها به اتکای وزیران توانمند خود در رقابت برای کسب و تامین منافع ملی خویش حضور دارند؛ این مقایسه از نظر رقابتی، چندان هم خارج از موضوع نخواهد بود.
طبعاً وزیری که می‌خواهد شرایط ایجاد شده علیه کشور خود را تغییر دهد، هم باید زمین بازی را خوب بشناسد، هم از قدرت حریف خود تعریف و تحلیل داشته باشد و هم از قدرت خطر پذیری بالا برخوردار باشد و به قول مهندس ترکان، فقط در جاده خط کشیده و صاف حرکت نکند.
کشور ما در وضعیت حساسی به سر می‌برد و خطر از هر سو ما را تهدید می‌کند. اما بازی تیم ملی ما نشان داد که ما قادریم در گروه مرگ هم حریف‌های خود را مهار کنیم و به آنها بتازیم.مردم ما که این قهرمانان را به جام جهانی گسیل داشتند و در بازگشت آنها به کشور به شایستگی از آنان استقبال کردند، قدرت تحمل مشکلات را داشته و دارند، لیکن رئیس‌جمهور محترم نیز در نقش یک مربی کاردان که از پشتیبانی رهبری هم برخوردارند، باید در شرایط حساس کنونی دست به ابتکار بزنند و متناسب شرایط، بازی جدید اعضای تیم کاری خود را آرایش جدید دهند.
ما، هم در سیاست داخلی نیاز به انسجام ملی و وحدت سیاسی داریم وهم در سیاست خارجی نیاز به تحرک و نقش آفرینی و یارگیری به مراتب بیشتر. باید متناسب با شرایطی که تغییر کرده است، خود را و شیوه خود را تغییر دهیم و نمایندگان سیاسی‌مان را با لحاظ این مهم برگزینیم.
در دنیای امروز، دیپلمات‌ها را فقط برای مذاکرات در پشت در‌های بسته، همراه مترجم، به کشورها گسیل نمی‌کنند بلکه کسانی را بر می‌گزینند که علاوه بر شناخت کشور مقصد، توانایی زبانی و تعامل با رسانه‌ها را نیزداشته باشند.مسلماً این رسانه‌ها در راستای اهداف ما قدم بر نمی‌دارند لیکن ما اگر خود توانایی داشته باشیم، می‌توانیم در گروه مرگ رسانه‌ای جهانی، نقش آفرین و جریان سازباشیم. اما اگر یک کشور دارای اهداف بلند، کسانی را به صحنه جهانی بفرستد که حتی به زبان محل هم مسلط نباشند، همانند گنگ خواب دیده‌ای خواهند بود که هم او عاجز از گفتن خواهد بود و هم خلق عاجز از شنیدن رویای شیرینش.
در شرایط سرنوشت ساز کنونی که حتی جنایتکاران هم دارند برای ملت ما خواب خوش می‌بینند، سماحت در داخل و تقویت عملی مشارکت سیاسی وپرهیز از اشتباهات گذشته می‌تواند تیم ملی سیاسی ما را تقویت کند. برزیل و فرانسه امسال پرقدرت به جام جهانی آمده اند. هر دوی آنها پس از قهرمانی، افت کیفیت داشته‌اند ولی هر دو تیم با بازسازی ای که لحاظ کرده اند، تلاش می‌کنند تا اشتباهات گذشته را تکرار نکنند.جمهوری اسلامی قدرتمند ما نیزکه پایه‌هایش بر دوش شعارها و ایده آل‌های انقلابی مردمی استوار است، باید در شرایط خطرناک کنونی در روش‌های خود بازنگری کند و با الهام از رهنمودهای رهبری به مصاف خطر بتازد. آنچه به سیاست اقتصادی و مالی مربوط می‌شود را به زمان دیگری موکول می‌کنیم.
*منبع: روزنامه اطلاعات؛ 1397،4،13
