معلمی که با کشاورزی نماینده ایران در کنفرانس جهانی ارگانیک شد

معلم بازنشسته آملی «محمد خوب‌زاد» با کشاورزی خودش را شناخت و با تولید محصول سالم آوازه‌اش نه تنها در روستا بلکه شهر و کشور و جهان پیچید. او چندین بار به‌عنوان نماینده ایران در کنفرانس جهانی ارگانیک در هند، قرقیزستان، فرانسه و کره‌جنوبی حضور یافت و ضمن خدمت، آموزش مهندسان کشاورزی را هم برعهده دارد.

وارد راه جدیدی شد و توانست جان تازه‌ای به کشاورزی و مزارع شالیزاری ببخشد، عشق و علاقه موجب شد معلم آملی در این مسیر قرار گیرد، مسیری که هم به کاهش هزینه‌های تولید و از همه مهم‌تر تولید محصول سالم منجر شد.

اینجا مزرعه آقای محمد خوب‌زاد کشاورز آملی است که با همه مزارع برنج فرق دارد، اینجا در کنار اینکه برنج درحال قد کشیدن است، اردک و ماهی هم در حال پرورش است.

*تلفیقی از یک ابتکار با پرورش اردک در شالیزار

حال و هوای متفاوتی بر مزرعه آقای خوب‌زاد حاکم است، همزمان که عطر شالی در فضا می‌پیچید هیاهوی اردک و ماهی در مزرعه جلوه حیات را معنا می‌کند.

توسعه و ترویج کشت تلفیقی برنج و اردک و ماهی می‌تواند بازده اقتصادی مزارع شالیزاری را افزایش دهد.

کشت برنج و پرورش ماهی در شالیزار به‌عنوان بهترین و سودمندترین شیوه مدیریت شالیزارهای غرقابی بوده و کشاورزان پرورش دهنده اذعان به مفید بودن آن به ویژه برای کنترل حشرات و آفات، علف‌های هرز، بهبود حاصلخیزی و نرم شدن خاک سطحی دارند.

*معلمی که با کشاورزی خودش را شناخت

روایت ما تجربه کار آقای محمد خوب‌زاد ۶۶ ساله کشاورز دابودشت آملی است، در ابتدا تصورم بر این بود که کارهای مزرعه توسط شخص دیگری انجام می‌شد اما وقتی متوجه شدم کارهای مزرعه توسط خودشان انجام می‌شود، کمی جا خوردم، خواستم بپرسم خسته نمی‌شوید خودم از سوالم پشیمان شدم.

*معلم بازنشسته‌ای که پُرآوازه شد

شاید کشاورزی در استان را شغلی آبا و اجدادی بدانیم که هست ولی این موضوع درباره آقای خوب‌زاد صدق نمی‌کند، چرا که این کشاورز از وقتی خودش را شناخت کارش را در بخش کشاورزی شروع کرد.

*لحظه‌شماری برای کشاورزی

محمد خوب‌زاد کشاورز آملی با معرفی خودش شروع می‌کند که در کنار شغل معلمی، کشاورزی را تفریح خودم را می‌دانستم و آنقدر علاقه داشتم که در زمان تعطیلات کشاورزی می‌کردم، این علاقه در حدی بود که برای انجام کار کشاورزی لحظه‌شماری می‌کردم.

ماجرا به سال ۷۲ برمی‌گردد آن زمان جسته گریخته در ایام تعطیلات کشاورزی می‌کردم، برای کود خزانه شالیزار به واحد مرغداری مراجعه کردم و آنجا با مرغ‌هایی مواجه شدم که کارگر می‌گفت اینها مرغ‌های ۴۰ روزه هستند ناراحت شدم چرا باید به دنبال محصولات سالم و ارگانیک نباشیم.

*کشتی که سلامت را به سفره‌مان آورد

تصمیمم را گرفتم اما برای اینکه اطمینان بیشتری از مزرعه ۳ هکتاری، ۲هزار مترمربع آن را به کشت توام اردک و برنج اختصاص دادم، جوجه اردک‌ها را در مزرعه رها کردم، کارشان شکار پروانه‌ها و خوردن شفیره‌ها و لاروها بود به همین دلیل دیگری نیازی به علف‌کش در قسمتی که اردک‌ها را رها کردیم نبود و ازطرفی مصرف گوشت و برنج ارگانیک هم به سفره‌مان رسید.

سال اول دیدم شرایط خیلی خوب بود هم تولید برنج خوب بود و هم پرورش اردک؛ به همین دلیل سال بعد هم ۳هزار متر مربع به این سطح اضافه کردم.

دیدم شرایط خوب است، هم مخارج کمتر و هم تولید برنج مقرون به صرفه‌تر است، به همین دلیل کل مزرعه سه هکتاری را به تولید توام برنج، اردک و ماهی اختصاص دادم.

*کشت توام برنج و اردک از ۲هزار مترمربع به ۸۵ هکتار

کم کم مردم زمین‌های اطراف را آموزش دادم که با این روش نیازی به سم‌پاشی و کود ندارند و مهم‌تر محصول سالم تولید می‌کنند به جایی رسیدیم که الان سطح تولید محصولات ارگانیک به ۸۵ هکتار رسید.

*محمد خوب‌زاد کشاورز آملی

*معلمی کمک‌کارم شد

اینجا بود که شغل معلمی خیلی به کمکم آمد و کار آموزش را شروع کردم، از کشاورزان منطقه گرفته تا کشاورزان شهرها، استان‌ها و حتی کشورهای منطقه برای آموزش رفتم.

در سال ۹۶ برای آموزش کشاورزان نیجریه عازم این کشور شدم ۶ ماهی در این کشور حضور داشتم و بعد از اتمام آموزش بازگشتم.

*کشاورزی که اولین نماینده ایران در کنفرانس جهانی ارگانیک شد

به‌عنوان نماینده ایران در کنفرانس جهانی ارگانیک در هند عازم شدم و در ارتباط با تولید محصول ارگانیک سخنرانی داشتم، سال ۹۷ بود برای اولین بار من پا به این کنفرانس گذاشتم، سال ۹۹ هم مدت چهار ماه در قرقیزستان بودم هم برای مطالعه آب و خاک و آموزش کشاورزان حضور داشتم یعنی هم دوره دیدم و هم آموزش می‌دادم.

*سخنرانی درکنفراس جهانی ارگانیک در دهلی نو ۹۷

* هم آموزش می‌دهم، هم یاد می‌گیرم

طی این سال‌ها هم آموختم، هم آموزش دادم، چون هرچه از علم بدانی بازهم کم است.

سال ۱۴۰۰ برای کنفرانس جهانی ارگانیک در فرانسه انتخاب شدم ولی باتوجه به شرایط کرونایی امکان حضور نبود به همین دلیل مقاله‌ام را برای شرکت در این کنفرانس ارسال کردم که مقاله‌ام در روزنامه‌ها به چاپ رسید و اکنون هم برای حضور در کنفرانس سال ۲۰۲۳ در کره‌جنوبی انتخاب شدم.

روزهایم یا با کار در مزرعه و آموزش سپری می‌شود جدا از کار در مزرعه، آموزش ضمن خدمت ۱۱۰ مهندس تحصیل‌کرده دانشگاهی را عهده‌دار هستم.

*معلمی که با کشاورزی خودش را شناخت

خدمت به همنوع را وظیفه خودم می‌دانم و اینکه غذای سالم را وارد سفره کنیم.

*ثبت رقم جدید برنج

آنقدر با عشق و علاقه کار می‌کنم که در مسیر کار و تولید دست به ابداعات و تولید برنج با رقم جدید کرده و آن را به نام نوه خودم عرشیا ثبت کردم.

*معلمی که هم یاد می‌گیرد؛ هم یاد می‌دهد

هم‌اکنون باوجود اینکه سه هکتار زمینم را به کشت توام برنج، اردک و ماهی اختصاص دادم، دو هکتار هم اجاره کردم.

*اطرافیانم می‌دانند مرا کجا پیدا کنند

اطرافیانم عادت کردند، دیگر می‌دانند مرا باید کجا پیدا کنند هر زمانی که وقت دارم یا باید در مزرعه پیدایم کنند یا در کلاس، از همه مهم‌تر اینکه همه این آموزش‌ها و خدمات رایگان است.

موضوع مهم اینکه یک کشاورز باید در هر هکتار بالای ۴ تن برداشت کند البته خودم بیشتر برنج برداشت می‌کنم چون کشاورزان ما اصولی و علمی حرکت نمی‌کنند و زیر سه تن برداشت می‌کنند.

در اراضی شالیزاری شهرستان طرحی را پیاده و تمامی مزارع را ۶ قسمت تقسیم کردم که براساس آزمایش خاک سایر روش‌ها در دستور کار قرار می‌گیرد؛ البته زمان سم‌پاشی و نوع سم مهم است که باید بیماری تشخیص داده شود.

برخلاف تصور عام برنج گیاه پُرآبی نیست، اگر کشاورزان آموزش ببینند، مشکلاتی از این نظر را نخواهیم داشت،کشاورزان ما کم کار کردند و آگاهی ندارند.

در کنار آموزش بحث اختصاص وام را در دستور کار داریم، این تسهیلات ازطریق بسیج سازندگی با کارمزد چهار درصد با بازپرداخت ۷ساله در اختیار کارجویان قرار می‌گیرد تا در منزل خودشان تولیدکننده شوند،  امسال ۶ میلیارد تومان تسهیلات به کارجویان پرداخت شد.

*زنجیره تولید را به‌هم بافتیم

موضوع مهم اینکه کارجویان را مثل زنجیر بهم بافتیم؛ به این معنا که هر فردی مهارت پیدا کرد این مهارت را به فرد دیگر یاد دهد که از اهمیت بسزایی برخوردار است.

*رد دعوت‌نامه و کار از کشورهای دیگر

در کشور نیجریه که برای آموزش حضور یافتیم روش کشت به‌صورت پرتاب دانه همراه با بارندگی بود، به‌محض حضور هفته‌ای دو روز آموزش و هفته‌ای سه روز کار عملی به روش نشاکاری و آبیاری تناوبی انجام شد، کار مزرعه خیلی خوب جواب داد در آنجا خواستند به‌عنوان رئیس موسسه تحقیقات را برعهده بگیرم، در پاسخ گفتم اگر مثمر ثمر باشم برای وطنم موفق شوم، حتی از کانادا هم برایم دعوت‌نامه فرستادند تا مدیریت روستا را برعهده بگیرم.

* تسطیح اراضی در نیجریه سال ۹۶

*با رویایم فاصله دارم

همیشه در خودم قدرتی می‌دیدم که از بالقوه باید به بالفعل تبدیل شود، فکر نمی‌کردم به این جایگاه برسم، ولی هنوز با رویایم فاصله دارم، دلم می‌خواهد همه کشاورزان محصول سالم تولید کنند تا حدی که درب‌های مراکز شیمی درمانی بسته و درب‌های ورزشگاه‌ها و دانشگاه‌ها اضافه شود.

*ابزار مبارزه غیر شیمیایی تله فرولایت

*مثل جوان ۲۵ ساله کار می‌کنم

برای تمام مردم آرزوی سلامتی دارم و همه جوانان و نوجوانان به سمت تولید محصول سالم سوق یابند؛ با این سنم به اندازه جوان ۲۵ ساله دارم کار می‌کنم؛ چون غذای سالم می‌خورم.

آقای خوب‌زاد مشتی نمونه خروار است که در گوشه و کنار این کشور و این استان به الگویی تبدیل شدند و با کار و تلاش خوش درخشیدند، جدا از اینکه کار کردند آموخته‌های خود را آموزش می‌دهند تا غذای سالم و ارگانیک بر سفره همه مردم بیاید‌./ خبرگزاری فارس